!
!
!
<PARS!QUARTA:>!REGULA!
DE!!
TRIBUS
!
!
Res!autem!
venales!
et!omnia!que!
ipsis!
attinent,!duobus!
modis!
et!4!numeris!
disponuntur.!Horum!
vero!numerorum!primus!
iuxta!Arabes,!Almuzarar!id!
est!
primus!propositus!
nominatur.!Alter!vero!Alszarar!id!est!
secundus!
per!
primum!dinotus!
appeUatur.!
Tertius!Almuthemen!id!est!ign o tu s .!
Quartu
s!
Althemen!id!est!per!primum!et!
secundum!
dinotus.!Sed!et!hii!4!
numeri!
sic!
disponuntur,!vt!
eorum!primus!
qui!est!Almuzarar,!
v
l
timo
!qui!est!Althemen,!
opponatur.!Horum!eciam!4!
numerorum!
3!semper!noti!atque!certi!ponun-!
tur.!Quartus!
vero!ignotus !ponitur!
et!incert us,!et!
ipse!est!
iUe
!cum!quo!quan-!
tum!
inquiritu r.!
Talis!
quoque!
ad!hanc!artem!
regula!
datur,! vt!in !omni!huius!
inquisicion e !
tres!
numeri!
qui! noti!ac!certi!sunt!positi!
considerentur,!
quo-!
niam!eorum!
duo!
semper!adinuicem!oppositi!
inuenien t ur .
!Horum ! ergo!duo-!
rum! vnus!in!altero!
multiplicandus!
est,! et! eorum !multiplicacionis!summa!
per!
tercium!
notum!
atque!
certum!positum,!qui!ig n ot o!opponitur,!erit!diui-!
denda.!Nam! quod!ex!diuisione!exierit,!erit!numerus!de!quo!dubitabatur.!
Et! ip se !ei! numero!opponitur!per!quem!facta!est!diuisio.! Sed!ne!per!hanc!
artem!aliquis!
errorem!manere!
arbitretur,!tale! dam us!exemplum.!
!
<!
l!
>!
Secundum!ergo! primum!modum!sic!dicas,!
"10!
pro!6,!!quot! pro!
4?"
Vide!
nunc
,
!quom odo! secundum!quod!diximus,! prefati!num eri!
disponun-
!
tur.!Narn!quoniarn!
10!
dixisti,! numerum!Almuzarar! pronunciasti.!Et!
quan-!
do! pro!6!dixisti,! numerum !AJszarar! protulisti.!Et! quando!quot!
dixi
st
i
,
!
nu-!
merum!
A1muthemen!
seu!
Magu
1
!!id!est!igno tu m! nunciasti.! Et!!quando!
pro
!
4!dixisti,! numerum!AJthemen!edidisti.! Vide!ergo!quaJiter!eorum!tres!id!est!
lO!et!6!et!4!noti!ac!certi!ponuntur
.
!Et! quomodo! de!quarto!adhuc!
incognito !
dubitatur.!!Si! ergo! ad! regulam ! prius!datam! resp exeris,!primum! in!
vltimo,!
id!est!
10!
in!4,! multiplicabis.! Sunt! etenim!oppositi! noti!quoque!
accerti.!
Et!
quod!ex!multiplicacione! ex creuerit,!id!est!40,!per!alterum!numerum!notum!
ac!certum!qui!est!AJszarar,! id!est!per!6,! oportet!diuidere.!Et!erunt!6!et!2/3!
vnius!numeri!Almagul! id!est!incognitum !
designantes.!
Et! buius!
numerus!
nu-!
mero!senario!est!oppositus! qui!!Arabice!!Alszarar!!
nominatur.!
!
<2>!
Secundus!!modus!!huius!!artis! est! vt! dicas,!! "10!! pro! 8,!!quot!!
pro
!
4?"
!
10!
ergo!Almuzarar!qui!videlicet!numero!Almuthemen! igno to ,! cu m!
quan-!
tum!acqu iritur,! est!oppositus.!Et! 8!designat !numerum!Alszarar!qui!numero!
Althemen!opponitur! qui!sunt!4.!!Vnum! ergo!duorum! numerorum!
cognito-!
rum! atque!oppositorum!!in! alterum! multiplica,!! id! est!4! in! 8,!!et! fient!
32.!
Hunc!
ergo!numerum!per!alterum!cognitum ! num erum!
diuide
,
!qui!est!
Almu-!
zarar,! id!est!32.!Per!
10!
diuide!et!exeunt!
tres!
et!quinta!numeri!Althemen!
de-!
signantes,!!qui! videlicet!eo! numero! per!quem ! diuiditur! est!
oppositus.
!
His!ergo!duobus!modis! omnia! que!
venalia!dicu ntur,!absque!
omni!errore!
possunt!
tr
a
c
tari
,
!si!deus!!voluerit.!!
!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!
-
!
<
3
!
>Homo!
in!!
vinea!
30!
d
i
e
bus
!!pro!!lO!denariis!conducitur!,! ex! quibus
!
operatus!est!6!diebus,! quantum!ergo!precium!tocius! debet!accipere?!
Exposicio! huius!est,!quod! iam!
manifestum!
est!quoniarn!6!dies!quintarn!
mensis!
adi
mpl
en
t
!,! et!hoc!quod!ex! precio!ei!contigerit,! sit!secundum!
qu
od!
ipse!ex!mense!s it!operatus.!
Quod!
autem!diximus,! sic!
ex
p
o
n
itu
r
!,!
quo
n
iam!
quando!
mensem!
dixisti!id!
est!
30dies,!Almusarar!
protulisti.!
Et!quando!
d
ixi-!
sti!10, !
dixisti!
Alszarar.!Et!quando!6!
dixisti!
dies,!
Almuthemen !
pr
o
nun
c
i
asti.!
E
t
!quando!
dixisti!
quanrum!
precium!
ei!
c
o
n
t
ige
r
i
t
!,!Althemen!
n
un
ciasti.
!
Mu
l-!
tiplica!ergo!Alszarar! id! est!
1
!0! in! Almuthemen! qui!ei!
opponitur,!
id! est!in!
6
,
!et!fient!60.!
E
t
!quod!ex!multiplicacione!
excreuerit! super!
30,!id!est!super!
Almusarar,! diuide!et!erunt!duo!dragmata.!Et! ipsa! erunt!Althemen,!!id!est!
pars!que! homini! contigerit.!
Hoc!
ergo!modo!quidquid!tibi! huius!positum! fuerit,!ex!rebus!venalibus!
ac! allis!siue!ponderibus!sive!ex!
omnibus!
que! hiis!attinent,! agendum!
est.
!
Deo!
gratias!
preter!
quem! non!est!ali
u
s.!
!
Explicit!!Liber!!Restauracionis!et!
O
p
pos
i
cio
n
is
!!Numeri! quem!!
R
obert
!us!
Cestrensis! de!!Arabico!!in!
L
a
t
i
nu
m
!!in! ciuitate!Sectobiensi!transtulit,!
e
r
a!
m
clxxxiii.
!